Nurajik medeniyet, Tunç Çağı'ndan (M.Ö. 18. yüzyıl) MS 2. yüz yıla kadar uzanan bir Sardunya uygarlığıydı

 Nurajik medeniyet, Tunç Çağı'ndan (M.Ö. 18. yüzyıl) MS 2. yüz yıla kadar uzanan bir Sardunya uygarlığıydı. İsim en karakteristik anıtlarından, nuraghe'den türemiştir. Bunlar, MÖ 1800'lü yıllardan başlayarak inşa edilmiş kule kalelerinden oluşur. Bugün Sardunya manzarasında yaklaşık 7.000 nuraghi var.

Taş Devri'nde ada, Avrupa ve Akdeniz bölgesinin çeşitli bölgelerinden gelen Paleolitik ve Neolitik çağlara gelen insanlar tarafından yaşandı. En eski yerleşim yerleri hem Gallura'da hem de merkezi Sardunya'da keşfedildi; daha sonra adada Ozieri kültürü gibi çeşitli kültürler gelişti. Ekonomi tarım, hayvancılık, balıkçılık ve anakara ile ticarete dayanıyordu.

Bu döneme ait kalıntılar arasında Domus de Janas adında 2.400'den fazla hipogeum mezar, savaşçıları veya kadın figürlerini temsil eden M.Ö. 4. binyıl heykel menhirleri ve anıtsal Los kompleksi ile bazı benzerlikler olan Monte d'Accoddi'nin basamaklı piramidi bulunmaktadır. Millares (Endülüs) ve Balear Adaları'ndaki sonraki Talatlar. Bazı bilim adamlarına göre, bu yapı ile Mezopotamya yapıları arasındaki benzerlik, özellikle Sümer halkının Batı Akdeniz'e göçlerinden kaynaklanmaktadır.

Bu dönemde adada bakır nesneler ve silahlar da ortaya çıktı.

Monte d'Accoddi sunağı c. MÖ 2000, o zamanlar neredeyse tüm Batı Avrupa'da yaygın olan Beher kültürü adada ortaya çıktı. Anakaradan gelen yeni insanlardan bronzun tanıtımı, daha etkili araçların kullanılabileceği, aynı zamanda savaş ve avcılıkta olduğu gibi tarımda da çok sayıda iyileştirme getirdi.

Bonnanaro kültürü, Sardunya'daki Beher kültürünün son evrimi (M.Ö. 1800) ve kuzey İtalya'nın Bronz Çağı Polada kültürüyle birkaç benzerlik göstermektedir. Bunlar, Korsika üzerinden İtalyan tarih öncesi yerleşimleri ile bağlantı kurmuştur. Bu döneme kadar, proto-nuraghe adı verilen platform benzeri bir yapım.

Yakında madenler açısından zengin, özellikle bakır ve kurşun gibi bir ülke olan Sardunya, Akdeniz havzasında işlem gören ve nurajik insanlar vasıflı metal işçileri haline gelen alaşımların üretimi için çok sayıda fırın yapımını gördü; Avrupa'daki ana metal üreticileri arasındaydılar ve bronzla kılıç, hançer, eksen gibi çok çeşitli nesneler ve yeni silahlar ürettiler ve matkaplar, iğneler, yüzükler, bilezikler, tipik bronz heykelcikler ve adak bronz tekneler bir denizle yakın ilişki. Kalay, Bakır'ın mevcut olduğu ancak bronz üretimi için kalayın az olduğu Ege'den Bronz Çağı tüccarlarını çekmiş olabilir; [6] İlk doğrulanabilir eritme cürufu ortaya çıktı; antik teneke istifinde ortaya çıkması, dökümün yanı sıra yerel eritmeyi de doğrular. [7] Genellikle belirtilen teneke kaynakları ve antik çağlarda ticaret İber Yarımadası veya Cornwall'daki kaynaklardır. Pazarlar, Miken uygarlığı, Kıbrıs ve Girit gibi zayıf metal kaynaklarına sahip bölgelerde yaşayan medeniyetlerin yanı sıra İber yarımadası, aralarındaki Nuraghe uygarlığı ve geç Nurajik bölgelerdeki kültürel benzerlikleri açıklayabilen bir gerçekti. Tunç Çağı Miken, batı ve orta Girit ve Kıbrıs seramiklerinin yanı sıra yerel olarak yapılan kopyalar, "ağ geçidi toplulukları" olarak işlev görmüş gibi görünen yarım düzine buluntuda yoğunlaşmıştır.

M.Ö. 1000 civarında Fenikeliler Sardunya'yı giderek artan sıklıkta ziyaret etmeye başladı. En yaygın çağrı limanları Caralis, Nora, Bithia, Sulcis, Tharros, Bosa ve Olbia idi.

Roma tarihçisi Justin, MÖ 540'da hala güçlü bir Nurajik Sardunya'ya karşı Malco tarafından yönetilen bir Kartacalı seferi anlatıyor. Sefer başarısız oldu ve Kartaca'da Mago'nun ortaya çıktığı siyasi bir devrime neden oldu. Sardunyalılar düşman tarafından tutulan Fenikelilerin kıyı kentlerine saldırdıktan sonra MÖ 509'da adaya karşı bir sefer başlattı. Kartacalılar, Mago'nun öldüğü ve yerine kardeşi Hamilcar'ın yer aldığı bir dizi askeri kampanyanın ardından Sardunyalıların üstesinden geldi ve kıyı Sardunya'yı, Iglesiente'yi mayınları ve güney ovalarıyla fethetti. Nurajik medeniyet adanın dağlık anakarasında hayatta kaldı.

MÖ 238'de Kartacayalılar, ilk Punk Savaşı'nda Romalılar tarafından yenilmelerinin bir sonucu olarak Sardunya'yı Roma'ya teslim ettiler. Sardunya bir Roma eyaleti oldu. Yunan coğrafyacı Strabo, Nuragic medeniyetinin Roma döneminde hayatta kaldığını doğruladı.