EZİDİLER

EZİDİLER
yaklaşık nufüs 800.000
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Irak 650.000
Almanya 60.000
Suriye 50.000
Rusya 40.586
Ermenistan 35.272
Gürcistan 18.329
Türkiye 5000
Diller
Kürtçe

Kutsal Kitapları: Mushafa Reş , Kitab el Celve
Yezîdîler ya da Ezîdîler ( Arapça : يَزِيدِيَّةٌ, Farsça : یَزِیدِیَانْ, Kürtçe : یَزِیدِیَانْ / Êzidîtî ), Kürtçe İngilizce ve Türkçe.

Bu topluluğun Zerdüştlük ve eski Mezopotamya dinlerinden beri dini inançlarına Yezidilik ya da Ezidilik denmektedir. Ezidiler, temel olarak târihte Asurluların bir parçası olan Irak 'ın Ninova bölgesinde yaşamaktadırlar. Yezidilerin bir kısmı Kürt kimliğini benimsemiş ,olsa da, özellikle Ermenistan 'da yaşayan Yezidiler, Kürtlerden ayrı tutmaktadır. Ermenistan, Gürcistan , Suriye ve Türkiye gibi bölgelerin Yezidi toplulukları gittikçe değerlendirme ve Avrupa'ya, daha çok da Almanya'ya göç etme eğilimindedirler.

Coğrafi dağılım
Ermenistan , Gürcistan , İran , Suriye ve Türkiye 'de de cemaatlerde bulunan Yezidilerin bugünkü toplam sayısının 800.000 civârında olduğu tahmin ediliyor. Bâzı bilimsel araştırmalar ise Yezidilerin nüfusunun çok daha fazla olduğu yönündedir. Ayrıca Almanya ve İsveç olmak üzere Avrupa ülkelerinde de göçmen Yezidi yaşamaktadır.

1970'li yıllara kadar Urfa , özellikle de Viranşehir 'de yoğun olarak yaşayan ve sayıları 80.000'i bulan Türkiye Yezidileri, 1980 ' lerle birlikte ülke dışına göç etmeye başlamışlardır. 1985 yılında 23.000'e inen sayıları, 2007 yılında 377'ye kadar ( Urfa 'da 243, Batman ' da 72, Mardin 'de 51, Diyarbakır ' da 11 kişi) geriledi. Türkiye Yezidilerinin Büyük Bir Kısmı bugün Almanya 'da yaşamaktadır.

Yezidilik dîni
Yezdanilik

"Ezidi" kelimesinin bu dinin tanrısı olan Azda kelimesinden türetildiği iddia ediliyor. Kürtçe "Tanrı" "Ezda" ve "Xweda" 'dır. Ezda beni yaratan, veren ve var eden anlamlarına göre. Xweda ise kendiliğinden var olan içindir.

Düşmüş Melek'in Yeşidiliğin önceki ilahî dinlerde anlatılan Düşmüş Melek'in yaratıcının buyruğuna Rağmen insan Karşısında eğilmeyip saygı göstermemesi, ONUN göster Aslında ne kadar asil olduğunun Tüm Evren'e ispâtıdır Yaratıcı Tarafından sınanmıştır ettik. İşte bu sınavı başarı ile verip tüm insanlığın ve dünya işlerinin başına geçme hakkını kazanmış diye düşünülür.

Ancak burada Düşmüş Melek'in sahip olduğu özellikler, diğer dinlerden farklıdır. Yezidilikte tanrı, Dünya'nın sadece yaratıcısıdır, sürdürücüsü değildir. Tanrısal iradenin vücut bulması için Düşmüş Melek, bir nevi aracılık üyesi üstümüz. Melek, Melek Tavus olarak adlandırılır ve bir tavus kuşu ile simgelenir. Gururlu bir melek durumda tanrıya isyan olduğu, ceza olarak 40.000 sene orada yanmış, sonunda döktüğü göz yaşları bu ateşi söndürüyor. Artık tanrıyla barışıktır. Düşmüş Melek, yemek pişiren ve yangın çıkaran ateş gibi, Dünya gibi hem iyi, hem de kötüdür. [14] Yezidiler için Melek Tavus, en güçlü melek ve aynı zamanda affedilmiş Şeytan'dır. Bu ismi ağzına almak, mukaddesini izleyin. Tanrı, özünde iyilikle doldurulmuş ibadet edip onun gönlünü kazanmak gerekir. Aksine ibadetin ona değil, içi kötülüklerle dolu olana, Tavus'a ihtiyaç ile kötülüğün en büyük kaynağından korunulur. Bu anlamda iyilik kötülüğün Kaynağı göster Aslında ettik Melek Tavus 'tur,. Ahiret inancı gibi sonradan hesap verilecek bir yerin olduğu söz konusu konusu değildir. Dünya Cennet 'e de, Cehennem ' e de dönüşebilir. Melek Tavus , bütün dünya işlerde denetleyicisi ve tanrının bu Dünya'daki gölgesidir.

Ayrıca Yezidilikteki Melek Tavus inancı, eski Zerdüştlük ve Mitraizm 'den etkilenmiştir. Günümüzde Yezidiler oldukça kapalı ve geleneklerine bağlı olarak kültürlerini devam ettirmektedirler. Kuşlara ve yılanlara olan hürmetin 6000 sene öncesine dayanan kuşa tapan inançlardan beri olması muhtemeldir.

Yezidilere göre yaradılış
19. yüzyılın sonlarında Mardinli Yezidiler.
19. yüzyılın sonlarında Mardinli Yezidiler.
Başlangıçta Tanrı Azda , kendi ateşinden Melek Tavus'u yaratır ve ona Evren'i ve insanı yaratma görevini verir. İşte birlikte yaradılış işinde Tavus'a yardımcı olacak altı melek daha yaratır. Bunun üzerine Melek Tavus, Azda'nın altında bir toz ile Erkek ile Kadın'ı ve Evren'i, ayriyeten ayak işlerini görmesi için dört cin yaratır.

Daha sonra Melek Tavus , Azda'nın yanına gider ve Azda, Melek Tavus'a "Bundan sonra bu iki insana tâbî olacaksın" der. Bunun üzerine Melek Tavus, "Bu iki insanı yaratan, yoktan vareden benim. Niçin olduğunu tâbî olayım? Ben sadece beni yaratan sana tâbî olur, sana ibadet ederim" der.

Bu ilk iki insandan toplam 80 çocuk Dünya'ya gelir. Daha sonra bu ilk iki insan, ideal insan konusunda anlaşmazlığa düşerek kavgaya tutuşurlar ve sınavdan geçirilmelerine karar verildi. Her ikisi de ruhlarını, düşüncelerini bir küpe doldururlar ve ağzını kapatırlar. 40 gün sonra Erkek olanın küpünden Şahid bin Araba adında güzel bir genç çıkar. Kadınınkinden ise akrepler , çıyanlar , sürüngenler .

Adam, Şahid bin Car'ı o kadar ağır ki diğer 80 çocuğuyla artık ilgilenmez olur. Bu da kadın ve 80 çocuğu arasında kıskançlık ve nefrete neden olur. Karar verir, Şahid bin Araba öldürülecektir. Kadın, bir parola olduğunu ve suikastın yapılacağını bu parolayla bildireceğini söyler. Ancak Melek Tavus'u hesaba katlanmıştır. Melek Tavus, yaratık dört cine emir verir ve cinler gece olunca bu 80 biyolojik ağızlarına üflerler. Uyandıklarında 80'i de farklı dil konuşmaktadırlar. Bu sebeple annelerinin söylediği parolayı da anlayamazlar. Şahid bin Araba, melek Tavus'un sayesinde kurtulur.

Daha sonra Şahid bin Car'a çocuklar, Yezidilerin atalarını oluşturur. Diğer 80 çocuktan Dünya'ya gelenlerse diğer kişiler oluştururlar.

Yezidilikteki inançlar
Yezidiler kendilerine " Azday Halkı " adını onlara . İnançları arasında şu esaslar vardır:

Yezidiler'in önemli ibadethanlarından biri olan Laliş'teki "Nûranî Dergâhı". (Irak-Kürdistan Bölgesel Yönetimi).
Yezidiler'in önemli ibadethanlarından biri olan Laliş 'teki "Nûranî Dergâhı" .
Dünya sonsuzdur , Dünya'yı yaratan tanrı onu asla yıkmaz.
Tabiatın dikkat ve tabiata saygı esastır.
Günde iki defa Güneş 'e dönerek ibadet edilir.
Çarşamba gününü, Melek Tavus ve ilk iki insanın yaratıldığı gün olup Şahid bin Araba 'meydana geldiği gün içinde dinlenme günüdür.
Ancak Şahid bin Car'ın soyundan gelenler Yezidilerdir. Sonradan Yezidi olmak mümkün değildir.
Şeytan 'ın adını telaffuz etmek, onun adını hatırlatan Kitan, mel'un, na'l, Şar, Şat gibi kelimeler anmak, bu isim mukaddes içindir haramdır.
Mukaddes ağaçlara tapılır.
Kadınların saçlarını kesmesine müsaade yoktur.
Nisan ayında evlenilmez.
Bal kabağı , ceylan eti ve marul yenmez.
Çok mukaddes bir renk lütfen lacivert renkli elbiseler giyilmez.
Şeyhler, Pirler ettik müritlerden OLUŞAN üç kastlı hierarşileri OLUP ancak kast dahilinde evlenilebilir.
Şeyhlere para verilir.
Üst kasta mensup olanlar, çok eşli evlenebilir.
Başka din mensubuyla evlenen "aforoz" edilir, hatta öldürülür.
Heft Sirr adı verilen "Yedi Sır" Şeyh Şems ed-Dîn, Şeyh Fahr ed-Dîn, Şeyh Sacâdîn, Şeyh Nâsir ed-Dîn, Şeyh Hesen, Şeyh Adî ve Melek Tavus'tan ibarettir.
Reenkarnasyon vardır.
Mitraizm 'de olduğu gibi boğa kurban edilir.
vaftiz yapılır.
Yezidilerin kutsal kitapları
Yezidilerin iki kutsal kitabı olduğu söylenir:

1. Meshaf Reş :

15. yüzyılda ve mitolojisini anlatan bir eser. Ayrıca kitabın sonunda Ezidilerin yapmalarının yasak olduğu şeyler bildirilir.
2. Kitab el Celve :

Daha geniş bir zaman diliminde Yezidileri bilgilendiren yazılmış bir kitaptır. Bu kitapta, bu kitabın sadece Yezidiler tarafından okunması nedeniyle ve yabancıların eline geçmemesi söylenir. Beş bölümden oluşur.
Birinci Bölüm: Melek Tavus'un ezelî oluşu ve sıfatları. Diğer dinlerin artık hükümsüz oluşu ve kitaplarının geçerlililiğini kaybetmiş olduğu.
İkinci Bölüm: Ödül ve ceza, reenkarnasyon .
Üçüncü Bölüm: Her şeyin Melek Tavus 'un denetiminde olduğunu anlatan bölüm.
Dördüncü Bölüm: Mevsimler, yasalar ile ilgili bilgiler ve yabancı inançlara kapılmamak gerekirğine dair uyarılar.
Beşinci Bölüm: Kendisini simgeleyen kavramlara saygılı olmayı buyuran bölümü.
Bugün çağdaş dil bilimcileri, bu eserlerin olduğu Yezidilerin kutsal kitabı kabul kabul ederler; üzerinde geçen iki eserin de eski çağlara dayanmadığı kanıtlanmıştır. Bunun en büyük sebebi Yezidiliğin büyük yazılı sözlü bir edebî geleneğe dayanmasıdır. Bu sebeple büyük İbrahimî dinlerinde gibi bir yazılı kutsal metin mevcut değildir. Yezidiler, ritüellerde kullandıkları şarkılar gibi çeşitli dinî sözlü edebiyatı yazılı forma geçirmeye ve basmaya başlamışlardır.