DİNLER TARİHİ ARAŞTIRMALARI Doç. Dr. HİKMET TANYU
1- Türklerde Dağla ilgili inançlar
2- Dinler Tarihi Bakımından Türkiye'nin Durumu
Eski ilkel dinlerde (önasya v.d.), fırtına tanrısı v.b. gibi Dağ Tanrıları da görülüyor.' Kutsal dağın bir dağ talim' olduğu veya tanrılar dağının bulunduğu bilinmektedir. Kutsal dağ inancı hemen birçok dinlerde de görülmektedir. Dağlar, ruhların, devlerin yaşadığı, bir ülke olarak tanı nıyor. MER'lerde En-lil mukaddes dağların da kırah Tanrı'dır. İlk kaosun sularından yükselen dünya da ğı ve onun tepesinde En-lil taht kurmu ştur. Sumer, Hitit, Kaldeli ve M ısırhlara göre da' glar ışık ve nur alemi olan gökyüzünün dire ği idi.2 Mısırlılar yaratıcı Tanrı'yı ilkdağ'a oturtur ve tasvirlerini böylece tap ınaklara. koyarlardı . Samiler, dağlara tazimde bulunurlardı . 3000 yıl kadar önce bugünkü Suriye'de ve çevresinde ya ş ayanlarda da'gların ila& olduğuna inamlırdı .3
Çinliler, Kuan-lung ve Ki-lien s ıradağlarını kutsal saymışlardır. Fenikeliler'de yüce dağlar kutsal sayılır, âyinler ve tapınaklar yükseklerde yap ılırdı . Lübnan dağları kutsal da ğlardı . 4 Babil de, dünya dağını n kutsal iki tepesi inancı vardı r. Dağ, yerin sembolüdür. Zikkurat zaten dağın tasvirinden ibaret bir mâbeddir. Polinezya'da dağlar kutsaldır. Hindliler için, Kailos ve Himalaya kutsal dağlarchr. Hint kozmolojisine göre, dünyan ın merkez noktas ında Meru bulunuyor ve onun etrafı nda güneş , ay ve y ıldızlar dönüyor, gene o dağda tanrılar oturuyor.' Hintlilerde, taş , bitki, ırmak, göl v.b. da olduğu gibi dağların .içinde tabiat üstü bir kuvvet yerle şmiştir. Eski Yunanda, ve Yunan Mitolojisine göre, tanrıları n ikamet yeri Olimpos dağı idi. Nymphe'ler, dağlarda, (Dağ Nympheleri) ormanlarda, kaynakların başında, dere ve ırmaklarda ya ş ayan birer güzel kız ş eklinde tarnıçalardı . Yeryüzü bunlarla doluydu. Oread'lar (Oreiades) da ğ perisi (dağ Hymphen'i idiler. 6
Moğallarda, en yüksek dağlar "Dağ-İlah" şeklinde düşünülür ve Gökte yaşayan ilahın yeryüzüne yer bir dağ olurdu. Moğollar, Burhan-Kaldun'u kutsal saymışlardır. Bundan başka çevredeki bir sıra dağlar Onlar için kutsaldı . Japon dininde (şintoizm) de, mukaddes dağlar yeryüzünü doldurmu ştur. En kutsal dağ olan Fujiyama'ya gidilip, yeni doğan güneş e tapınış parlak bir ibâdet sayıhr. Japonya'da halen birçok dağlar ziyaret edilir, oralarda dilek ve adakta bulunurlar.7 Perslerin kutsal da ğı Elburuz idi: Seımirilerin yeryüzünün merkezi sayd ıkları kutsal dağı Gerizim dir. Burayı bir hac gibi ziyaret eder, ve burada kurban keserler. Onlar için Siyon yerine Gerizim dağı kutsal dağılı r.' Cerıhenlerde, dağlar tanrıya hizmet ve ibâdet için sevilen yerlerdir. Wodanberg, Donnersberg, Fröberg, Odinsberg, Torsberg gibi adlar hep onun ilâh ı kutsal anlamını gösteriyor.9 Masallarda ya ş ayan dağ perisi, dağ ciııi Rübezahl, putperestlik dönemine dayanan,
dağda bulunan, yıldırım, gökgürültüsü, sis, yağmur ve karı aş ağıya gönderen iyi insanlara dost bir varl ık olarak geçmektedir. 1° Kafkasd ağları, Mitolojik olup kutsaldı . Örnekleri her topluma kadar geni şletmek mümkündür.
Link
http://kitaplar.ankara.edu.tr/dosyalar/pdf/680.pdf
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder