TILSIMLI PADİŞAH GÖMLEĞİ..

Aziz Mahmud Hüdai gömleği, kendi Türbesinde sergilenmektedir..




Cem Sultan gömleği...
Üzerinde yer alan Farsça kitabesinden 3 yıl gibi bir sürede tamamlandığı anlaşılır.
127 cm boyunda olan bu gömlek üzerinde Nasr, İhlas, Felak, AL-i İmran, İbrahim, Şura, Maide, A'raf, Tevbe, Feth, Saf, Kamer sureleri ile Esma-i Hüsna, ha-mim-ayn-sin-kaf ve çeşitli rakamsal şifromenler yer almaktadır...


 Kitabeli gömleklerden bir diğeri de Sultan II. Selim'e ait olan gömlektir.
Şehzadelik döneminde ağırbaşlı ve sade olarak tasarlanan bu gömlek 1564-65 yıllarına tarihlenir.
Derviş Ahmet tarafından yapılan bu gömleğin üzerinde Ayetel Kürsi ve İnşirah sureleri yazılmış olup, kitabesi arkasında yer almaktadır.
Yakanın altında bulunan üçgen içindeki ibareden kime ait olduğu anlaşılmaktadır..


III. Mahmut 'a ait ve Topkapı Sarayı' nda sergilenen bu gömlek de 1595 yılına tarihlenmektedir.
Üzerinde besmele, nasrun minallahi ve fettün Kabirün başta olmak üzere bir çok yazı ve motif bulunmaktadır. En sık kullanılan renkler mavi, siyah, kırmızı, yeşil, altın ve gümüş yaldızlıdır.
Gömlekler, üzerinde yer alan yazı ve motifler dışında, farklı sembolik anlamlar da taşır. Renklerin kullanımı buna örnek gösterilebilir, örneğin mavi, sihir gücü olan bir renk olarak kabul edilir. Gömleklerin rengi genellikle beyaz tercih edilmiştir ki işleme, yazı, sembol ve dualar okunaklı olsun...

TILSIMLI PADİŞAH GÖMLEĞİ...

Türk kültüründeki örneklerini ilk olarak Dede Korkut hikayelerinde ‘’kurşun geçirmeyen, kılıç kesmeyen, mutluluk getiren’’ gibi ifadelerle gördüğümüz tılsımlı gömlekler, Osmanlı sultanları için ayet, hadis ve dini sembollerle süslenerek, her biri üç dört yıl gibi uzun bir sürede dokunurmuş ve sırrı hala çözülebilmiş değil...

Padişahların savaşta galip gelmek, nazardan korunmak ya da şifa bulmak için giydikleri tılsımlı gömleklerin üzerindeki harf ve rakamların işaret ettiği anlamlar şimdilik bir sır. Üstelik çözülemeyen yalnızca şifreler değil, kumaşların nasıl olup da 8 bin çözgü ipiyle dokunduğu da anlaşılabilmiş değil.

Tılsımlı sultan gömlekleri, birkaç ustanın birlikte çalışmasıyla hazırlanıyor. Ayet ve duaları tespit eden bir alim, işe başlamak için "eşref saati"ni hesaplayan müneccim ve sonunda gömleği bezeyen usta nakkaşların ortak çalışması ile yola çıkılıyor...Evet yola çıkılıyor,çünkü o 8 bin çözgü ipliğinin her ilmeğinde ayet ve dualar var...

Kumaşlar çoğunlukla o zamanki adıyla Tonguzlu olan Denizli’den getiriliyor saraya. Denizli’nin kaliteli pamuğundan dokunan bezler, iç giyimi olarak tasarlanan tılsımlı gömlekler için uygun kalitede görülürmüş. Hattatların kağıdı terbiye etmek için kullandığı aharlama yöntemiyle yazıya elverişli hale getirilen kumaşlar, nakkaşlar atölyesinde işlenirmiş. Bir gömlek üzerinde 3-4 yıl uğraşan hattatların sadece bazılarının adı gömlek üzerinde yazılırmış...

Gömleklerin üzerine celi, sülüs, kufi yazıyla işlenen ayetler ve dualar; kare, yıldız gibi geometrik şekillerin ya da Kadem-i Saadet, Süleyman Mührü, Zülfikar, lale gibi anlamlı motiflerin içine yazılır,Padişah'ın sağlığı,sıhhati,korunması için bir kalkan oluşturulurmuş...

Hz. Muhammedi'in nübüvvet mührü dışında sıkça kullanılan iki motif ise Hz. Ali’nin ucu çatallı kılıcı "Zülfikar" ve çoğunlukla Musevi inancıyla bağdaştırılan ancak aslında saltanatın ebediyetini simgeleyen Süleyman Mührü'dür....

Aslında İslamiyet’in kabulünden önceki Şaman geleneklerine bağlı olan Türklerin uğur getirdiğine inandığı tılsım sembolleri, İslamiyet’in kabulüyle birlikte üzerinde ayetlerin yazdığı gömlekler şekline dönüşmüştür...

“Osmanlı’da batıl inançlar ve büyünün toplumsal tarihi” Boğaziçi Ünv.Osm.Envanteri...