EFES'İN GÜZEL ARTEMİSİ
18 Eylül 1956'da Efes kazı başkanı Profesör Miltner başkanlığında meclis binasında (Prytaneion) yürütülen kazılarda önce Miltner'in "Güzel Artemis" adını verdiği, 3 gün sonra ise yine aynı yerde ilkinden daha büyük olduğu için "Büyük Artemis" denilen iki Artemis heykeli büyük bir heyecanla ortaya çıkarıldı.
Günümüzde Efes Müzesi'nde sergilenen iki Artemis heykelinden yazımızda şimdilik sadece "Güzel Artemis"ten bahsedeceğiz. Sonraki yazılarımızda "Büyük Artemis"ten de bahsedeceğiz elbette.
Bilindiği üzere Artemis, Yunan ve Roma (Diana) Mitolojisi'nde bakireliğin sembolü olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak Efes’teki Artemis; doğurganlığın, bolluk ve bereketin sembolü olan bir Ana Tanrıçayı simgeler. Anadolulu Artemis, Yunan ve Roma'daki adaşı gibi yay taşımaz, Anadolu'nun bereket timsali olan Frig Kibelesi ile özdeştirilir.
Bu kısa bilgiden sonra heykelin biçimsel olarak özelliklerine değinecek olursak; Roma Dönemi'nde MS. 2. yüzyıla ait olan Güzel Artemis heykeli; ayakta durur vaziyette, yalnızca ayak parmakları görünecek şekilde uzun elbiseli, iki yanında hayvanlar (geyik?) ile gösterilmiştir. Silindirik taçlı (kalathos tipli) heykelin boyun kısmının arka planındaki diskte, simetrik olarak beş grifon (aslan, kartal ve keçi başlı) işlenmiştir. Heykelin göğüs kısmında ise zodyak takım yıldızını simgeleyen yatay figürlerin altında bolluk, bereket ve doğurganlığın nitelendirildiği göğüs dizileri dikkat çekmektedir. Öte yandan, son yıllarda göğüslerin boğa testisi olduğu yönünde çalışmalar da mevcut. Artemis'in uzun elbisesinin etek kısmında ise dikdörtgen plakaların içinde boğa, aslan, keçi, arı, grifon gibi betimlemeler yer almaktadır. Bu tasvirler, Artemis'in doğaya ve hayvanlara hakim olduğunu göstermektedir
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder